പാട്ടുകളുടെ മാന്ത്രിക റെൻഡറിംഗിലൂടെ പ്രേക്ഷകരിൽ വികാരങ്ങൾ പകർന്ന ഗായിക ലതാ മങ്കേഷ്കർ ഇപ്പോൾ ആരാധകരുടെ സ്മരണകളിൽ മാത്രമാണ്. ഇന്ത്യൻ സംഗീത വ്യവസായത്തിന് ആ മ്യൂസിക്കൽ മാസ്ട്രോയുടെ സംഭാവന വളരെ വലുതാണ്, ‘ഇന്ത്യയുടെ നൈറ്റിംഗേൽ’ എന്ന പേര് നേടി. ലതാ മങ്കേഷ്കർ 36-ലധികം ഇന്ത്യൻ ഭാഷകളിലും മറ്റ് ചില വിദേശ ഭാഷകളിലും ഗാനങ്ങൾ റെക്കോർഡുചെയ്തു. കേരളത്തിൽ നിന്ന് നിരവധി ആരാധകരെ അവർ നേടിയിട്ടുണ്ടെങ്കിലും, 1974 ൽ പുറത്തിറങ്ങിയ ‘നെല്ലു’ എന്ന ചിത്രത്തിന് വേണ്ടി അവർ മലയാളത്തിൽ ഒരു ഗാനം മാത്രമേ പാടിയിട്ടുള്ളൂ എന്നത് അതിശയിപ്പിക്കുന്ന വസ്തുതയാണ്.
രാമു കാര്യാട്ട് സംവിധാനം ചെയ്ത ‘നെല്ലു’ എന്ന ചിത്രത്തിന് വേണ്ടി ലതാ മങ്കേഷ്കർ ആലപിച്ചതാണ് ‘കദളി ചെങ്കദളി’ എന്ന ഗാനം. വൃത്തങ്ങൾ പറയുന്നതനുസരിച്ച്, രാമു കാര്യാട്ട് സംവിധാനം ചെയ്യുന്ന ‘ചെമ്മീൻ’ എന്ന ചിത്രത്തിലെ ‘കടലിനക്കരെ പോണോരെ’ എന്ന ഗാനം ആലപിക്കാൻ ലതാ മങ്കേഷ്കറിനെയാണ് ഗാനരചയിതാവ് സലിൽ ചൗധരി ഉദ്ദേശിച്ചത്. അജ്ഞാതമായ ചില കാരണങ്ങളാൽ, ലതാ മങ്കേഷ്കർ ഓഫർ നിരസിക്കുകയും പിന്നീട് പ്രശസ്ത സംവിധായകൻ രാമു കാര്യാട്ട് സംവിധാനം ചെയ്ത ‘നെല്ലു’ എന്ന സിനിമയിൽ ഒരു ഗാനം ആലപിക്കാൻ സമ്മതിക്കുകയും ചെയ്തു.
‘നെല്ലു’ എന്ന ചിത്രത്തിലെ ‘കദളി ചെങ്കദളി’ എന്ന ഗാനം ആലപിക്കാൻ ലതാ മങ്കേഷ്കറിനെ മലയാളം ഉച്ചരിക്കുന്നത് എങ്ങനെയെന്ന് പഠിപ്പിച്ചത് കെജെ യേശുദാസായിരുന്നുവെന്നും വൃത്തങ്ങൾ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. ‘കദളി ചെങ്കദളി’ എന്ന ഗാനത്തിന്റെ മനോഹരമായ ആലാപനം കൊണ്ട് മലയാളികൾ ഇന്നും പഴയ ഗായിക ലതാ മങ്കേഷ്കറിനെ ഓർക്കുന്നു. വയലാർ രാമവർമയുടെ വരികൾക്ക് നെല്ലു എന്ന ചിത്രത്തിലെ എല്ലാ ഗാനങ്ങൾക്കും ഈണം പകർന്നിരിക്കുന്നത് സലിൽ ചൗധരിയാണ്.
‘നെല്ലു’ന്റെ കഥ തിരകഥ പി. വത്സലയും ഛായാഗ്രഹണം നിർവ്വഹിച്ചിരിക്കുന്നത് ബാലു മഹേന്ദ്രയുമാണ്. പ്രേം നസീർ, തൃക്കുറിശ്ശി സുകുമാരൻ നായർ, ശങ്കരാടി, കൊട്ടാരക്കര ശ്രീധരൻ നായർ, അടൂർ ഭാസി എന്നിവരടങ്ങുന്ന പ്രതിഭാധനരുടെ ഒരു ബറ്റാലിയൻ ‘നെല്ലു’ എന്ന ചിത്രത്തിലുണ്ടായിരുന്നു.